Kurtuluş Savaşı'nda Anadolu'nun önemli lojistik merkezi İnebolu Limanı'na getirilen mühimmatın gemilerden tahliyesinde kullanılan ve yörede "denk kayığı" olarak adlandırılan kayıkların örneği yapıldı.

Atatürk'ün 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkışıyla başlayan Milli Mücadele'de İnebolu, üç yıl boyunca silah ve cephanenin Anadolu'ya giriş kapısı oldu. İstanbul'dan gemilere yüklenen binlerce ton silah ve cephane ile askeri malzeme, güvenli olduğu gerekçesiyle İnebolu'ya getirildi. İskelenin düzgün olmaması nedeniyle limana yanaşamayan ve açıkta demirleyen gemilerdeki cephane dolu sandıkların tahliye işini İnebolulu kayıkçılar üstlendi.

Denk kayıklarıyla kıyıya çıkartılan mühimmat ve askeri malzemeler İnebolu'da kağnılara yüklenerek İstiklal Yolu üzerinden meşakkatli yolculuklarla cepheye ulaştırıldı.

Kurtuluş Savaşı'nın zaferle sonuçlanmasının ardından TBMM'nin 11 Şubat 1924 tarihli oturumunda, Milli Mücadele'ye katkılarından dolayı İnebolu Mavnacılar Loncası'na (Kayıkçılar Cemiyeti) Beyaz Şeritli İstiklal Madalyası verilmesi kararlaştırıldı.

Sadece savaş malzemelerini değil ticari malları da kıyıdan gemilere veya gemilerden kıyıya taşıyan denk kayıkları zamanla yok oldu.

İnebolu Kaymakamı Ahmet Vezir Baycar, ilçede göreve başladıktan sonra, İnebolu'ya İstiklal Madalyası kazandıran denk kayıklarının aslına uygun olarak bir örneğinin yapılması için çalışma başlattı.

Tekne ustası Mehmet Aksoy'un yapımını üstlendiği denk kayığı tamamlanma aşamasına geldi. İnebolu Limanı'nda inşa edilen tekneye "Gazi İnebolu" ismi verilirken bordasına da "Milli Mücadele Zaferi Amillerinden" yazıldı.

"İnebolu Denk Kayığı, İnebolu'nun olmazsa olmazı"

Kaymakam Baycar, 8 ay önce imalatına başlanan denk kayığının, boyama ve belgesel çekiminin tamamlanmasının ardından törenle denize indirileceğini söyledi.

İnebolulu kayıkçıların Kurtuluş Savaşı'nda denk kayığı ile 3 yıl boyunca aralıksız olarak cephane taşıdıklarını belirten Baycar, "İnebolu Denk Kayığı, İnebolu'nun olmazsa olmazı. Kurtuluş Savaşı'nda, Milli Mücadele'nin cephaneye en fazla ihtiyaç duyduğu anda imdadına İnebolu'nun denk kayığı locası yetişti. Bizim soydaşlarımızın, dindaşlarımızın göndermiş olduğu cephaneler İnebolu açıklarına gemilerle geldi. Gemiden limana yanaşması mümkün olmuyordu o dönemler, 100'e yakın denk kayığıyla limana kadar getirildi ve bu hizmet Kurtuluş Savaşı'nın kaderini değiştirdi." dedi.

Denk kayıklarıyla kıyıya çıkartılan savaş malzemelerinin İstiklal Yolu üzerinden cepheye ulaştırıldığını dile getiren Baycar, "Maalesef zamanla bütün denk kayıklarımız tahrip olmuştu. İnsanlarımıza göstereceğimiz, öğrencilerimize sergileyeceğimiz, o anı yaşatacağımız bir denk kayığımız yoktu. Biz de bu eksikliği görerek İnebolu Kaymakamlığı olarak böyle bir çalışma başlattık. Belli bir arayıştan sonra Mehmet Aksoy ustamız yapımını sağ olsun üstlendi. Birkaç kişinin de desteği ve sponsorluklarıyla bu aşamaya getirdik." diye konuştu.

"Tamamen orijinal yapımına, geleneksel yöntemlere riayet ettik"

Denk kayığının orijinaline sadık kalınarak yapıldığına dikkati çeken Baycar, şunları kaydetti:

"Bu zorlu bir mücadele oldu. Çünkü denk kayığının orijinaline sadık kaldık. Denk kayığının projelerini bulmak, resimlerini vesaire büyük bir çalışmanın ürünü oldu. Tamamen orijinal yapımına, geleneksel yöntemlere riayet ettik. Örneği, benzeri yoktu. Sadece İstanbul Deniz Müzesi'nde sergilenen bir denk kayığımız var. Onun dışında İnebolu'da yoktu. Sabırsızlıkla bunun denize indirilmesini bekliyoruz. Tabii aynı zamanda bunun yapım sürecini de belgeselleştirdik."

Tekne ustası Mehmet Aksoy da denk kayığına son dokunuşları yaptıklarını belirterek, "Mutluyuz tabii ki, İnebolu'ya böyle bir kayık kazandırdığımız için. Bir de normal bir tekne olsa, benim teknem gibi bir tekneyi inşa etsek o bu kadar bir gurur vermez. O tekneden yüzlerce var, binlerce var. Türkiye'de herkes yapıyor ama bunun bir önemi var. Kurtuluş Savaşı'nda kullanılmış, Milli Mücadele'de cephaneler taşınmış. İnsanlar buna önem veriyor." ifadelerini kullandı.

Vira Haber