Zirveye, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı (UAB) Tersaneler ve Kıyı Yapıları Genel Müdürü Salih Tan, Kıyı Emniyeti Genel Müdürü Mustafa Bankaoğlu, Denizcilik Genel Müdür Yardımcısı Yılmaz Taşçı, Meclis Başkanı Başaran Bayrak, DTO Yönetim Kurulu Üyeleri, Şube Başkanları, Meslek Komite Başkanları, Meclis Üyeleri, kamu kurum temsilcileri ile denizcilik sektörü temsilcileri, akademisyenler ve davetliler katıldı.

Etkinlik İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran’ın açılış konuşmasıyla başladı. Kıran, açılış konuşmasında denizcilik sektöründe yeşil dönüşümün önemine vurgu yaparak şunları söyledi:

Kıran: Küresel Isınmanın Olumsuz Etkilerini Ekonomik Ve Sosyal Alanda Çok Yakından Hissediyoruz

“Denizcilik sektörümüzün geleceği açısından son derece önemli bir konu olan Yeşil Dönüşüm konusunu detaylıca değerlendirmek üzere bir araya geldiğimiz bu toplantıyla, sektörümüzün daha sürdürülebilir, çevre dostu ve geleceğe dönük bir yapıya dönüşümüne katkı sağlamayı amaçlıyoruz. Bu önemli toplantıya katılarak bizlere katkı veren Ulaştırma Bakanlığımızın Kıymetli Genel Müdürlerine, çok değerli sektör temsilcilerimize ve akademisyenlerimize teşekkürlerimi ifade etmek istiyorum.

İklim değişikliğinin bir sonucu olan küresel ısınmanın olumsuz etkilerini ekonomik ve sosyal alanda çok yakından hissediyoruz. Küresel ısınmanın tesiri sadece sıcaklıklardaki artış olarak karşımıza çıkmamakta, tutarsız hava olaylarının sıklığı ve etkilerindeki artış, okyanus ve deniz suyu seviyelerinde yükselme, buzulların erimesi gibi faktörler sonucunda ekosistem ciddi risklerle karşı karşıya kalmaktadır. Bu etkilerin azaltılmasına yönelik dünya çapında birtakım tedbirler alınmakta, bunun neticesinde denizcilik sektörü de önemli değişim ve dönüşümlerle karşı karşıya kalmaktadır.

Yeşil dönüşümün hızla artan önemi ve ivmesine bağlı olarak Türk denizcilik sektörü olarak hem Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) hem de Avrupa Birliği’nin (AB) birbiri ardına uygulamaya koyduğu düzenleme ve uygulamaları çok yakından, dikkatle takip ettiğimizi belirtmek isterim. Bu düzenlemeler, genellikle çevresel sürdürülebilirlik, yeşil dönüşüm ve dönüşümün finansmanı, emisyon azaltımı, yenilenebilir enerji kullanımı, deniz işgücü eğitimi ve deniz güvenliği gibi konuları kapsamaktadır.

Uluslararası Denizcilik Örgütü bünyesindeki Deniz Çevresini Koruma Komitesi (MEPC) toplantılarında, 1 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe giren Mevcut Gemilerin Enerji Verimliliği İndeksi (EEXI) ve Karbon Yoğunluk Göstergesi (CII) kural ve uygulamaları ile enerji verimliliğinin artırılması ve gemilerden kaynaklanan Sera Gazı (GHG) emisyonlarının azaltılması, emisyon vergisi ve yakıt standardı hususları önemli başlıklar olarak gündemdeki yerini almaktadır. Mevcut Gemilerin Enerji Verimliliği İndeksi (EEXI) ve Karbon Yoğunluk Göstergesi (CII) kuralları doğrultusunda gemilerin yeşil dönüşümü hedeflenmekte, ayrıca enerji verimliliğinin artırılmasının yanında alternatif sıfır veya düşük karbonlu yakıtların kullanılmasıyla sera gazı emisyonlarının azaltılması amaçlanmaktadır.

Revize edilmiş 2023 Sera Gazı (GHG) Stratejisi kapsamında, 2050 yılı civarında net sıfır hedeflerine ulaşmak için IMO nezdinde deniz yakıtlarının sera gazı yoğunluğuna ilişkin yeni standartlar onaylanmıştır. Avrupa Birliği’nde ise, iklim politikasının merkezinde yer alan tamamlayıcı bir inisiyatifle deniz taşımacılığı 2024 yılında Emisyon Ticaret Sistemi’ne (ETS) dahil edilmiştir. Bu kapsamda, AB limanları içinde yapılan seferler ile AB limanlarına yapılan seferlerde oluşan sera gazları emisyonları için kredi satın alınması zorunlu kılınmıştır.

1 Ocak 2025’te uygulanmaya başlayacak FuelEUMaritime regülasyonu ise denizcilik yakıtlarının birim enerji için sera gazları emisyonlarına sınır getirmekte, fosil yakıt kullanımında ilk aşamada yakıtın tonunda 39 ila 63 euro arasında başlayan ve 2030 yılı sonrasında hızla yükselecek cezalar getirerek alternatif yakıtlara geçişi teşvik etmektedir. Karbonun artan fiyatı, fazla emisyona sahip gemi sahipleri için maliyetleri yükseltecek ve denizcilik şirketlerini çevresel performanslarını artırmaya, yeni teknolojiye ve karbon nötr yakıtlara yatırım yapmanın yanı sıra faaliyetlerini enerji verimli şekilde yönetmeye yönelik yeni yaklaşımları düşünmeye zorlayacaktır.

Denizcilik sektöründe karbon emisyonlarını azaltmanın en önemli yollarından biri, geleneksel yakıtlardan sıfır veya düşük emisyonlu yakıtlara geçiş olarak karşımıza çıkmaktadır. Sıfır emisyonlu yakıtların üretimi, bu yakıtların küresel düzeyde ticari olarak kullanılabilir olması ve bu yakıtlara dair ihtiyaç duyulan ulusal/uluslararası düzenlemeler önem göstermektedir. IMO ve AB nezdinde uygulamaya giren ve önümüzdeki süreçte getirilecek düzenlemelerin sektörümüzün yakıt seçimleri ve emisyon yönetimi üzerinde köklü değişikliklere yol açacağı öngörülmektedir.

Denizcilik sektörümüzün içinde olduğu bu süreçten limanlar ve tersanelerimiz de etkilenecektir. Limanlardaki operasyonların yeşil dönüşümü, liman altyapılarının modernize edilmesi, enerji tasarrufu sağlayan sistemlerin geliştirilmesi, gemi ve yat inşasında sürdürülebilirlik uygulamaları ile tüm bu süreçlerin çevresel etkilerinin azaltılması büyük önem arz etmektedir.

Yeşil dönüşümün yalnızca teknik ve operasyonel boyutları değil, finansmanı, eğitimi ve toplumsal etkileri de büyük önem taşımaktadır. Denizcilik sektöründe sürdürülebilirliğin nasıl finanse edileceği, yeşil dönüşümün sosyal boyutu ve bu sürecin çalışanlar üzerindeki etkileri de çok önemli bir başlık olarak karşımıza çıkmaktadır. Bununla birlikte uluslararası düzeyde gündemde olan tüm düzenlemeler sonucunda ortaya çıkacak sorunlar, ülkemiz denizcilik sektörünün uluslararası rekabetini olumsuz etkileyecek durumlar ve maliyetlerle karşılaşmamak için denizciliğin tüm alt sektörlerinde yeşil dönüşümün bir devlet politikası olarak benimsenmesi ve her alanda güçlendirilmesi gerektiğine de özellikle dikkat çekmek istiyorum.”

Zirvede Dört Ana Oturum Düzenlendi

İlk oturumda “Deniz Taşımacılığı” konusu ele alındı. Moderatörlüğünü İMEAK DTO Sürdürülebilirlik Komisyonu Üyesi Metin Düzgit'in yaptığı oturumda, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı temsilcileri ve sektörün önde gelen isimleri mevcut düzenlemeler ve yeşil dönüşüm hakkında görüşlerini paylaştı.

İkinci oturumda "Limanlar, Gemi ve Yat İnşa Bakım, Onarım ve Geri Dönüşüm" konusu masaya yatırıldı. Bu oturumda, Türk limanlarında sürdürülebilirlik uygulamaları ve yeni düzenlemeler tartışıldı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Tersaneler ve Kıyı Yapıları Genel Müdürlüğü Temsilcisi Salih Tan, liman ve tersanelerin yeşil dönüşüm süreçlerine dair önemli bilgiler sundu.

Öğleden sonra gerçekleşen üçüncü oturumda “Yeni Nesil Yakıtlar” başlığı altında, sektörün alternatif yakıtlara geçiş süreci ele alındı. Panelde, enerji verimliliği, sıfır emisyonlu yakıtların kullanımı ve denizcilik sektöründe karbon nötr yakıtların önemi vurgulandı.

Son oturumda ise “Sürdürülebilirliğin Finansmanı, Eğitimi ve Sosyal Yönü” ele alındı. Bu oturumda, yeşil dönüşüm sürecinin finansmanı ve eğitiminin önemi, denizcilik sektöründe çalışanların bu süreçte nasıl adapte olabilecekleri ve sosyal etkiler tartışıldı.

Zirve sonunda, konuşmacılara ve moderatörlere İMEAK Deniz Ticaret Odası tarafından Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı’na (TEMA) adlarına yapılan fidan bağış sertifikaları takdim edildi. İMEAK Deniz Ticaret Odası, denizcilikte yeşil dönüşüm ve sürdürülebilirlik konularının gelecekte de gündemde olacağını belirterek, bu alanda sektörle birlikte daha güçlü adımlar atmayı hedeflediğini dile getirdi.

Zirvenin kapanış konuşmasını ise DTO Sürdürülebilirlik Komisyonu Başkanı Serdar Akdemir yaptı. Akdemir konuşmasında şunları söyledi:

Gelecek İçin Sorumluluklarımız Büyük

" Bugün burada sürdürülebilir bir gelecek için denizcilikte yeşil dönüşümün nasıl gerçekleştirileceğine dair önemli adımlar atmak adına toplandık.

Denizcilik sektörünün önemi hepimizin malumu. Ancak bu sektörü sürdürülebilir kılmak, çevresel etkilerini azaltmak ve yarınlara daha yaşanabilir bir gelecek bırakmak için hepimize sorumluluklar düşüyor. Bu anlamda gerçekleştirdiğimiz bu zirve, denizcilikte yeşil dönüşüm yolculuğumuzun çok değerli bir adımıdır."

İlk Panel: Yapay Zeka ve Uluslararası Mevzuatlar

"Dört farklı panelde uzman isimlerle çok verimli bir program gerçekleştirdik. İlk panelde, sayın genel müdürümüzün ifade ettiği gibi Türk deniz ticaret filosunun dörtte birinin uluslararası mevzuatlara uyum gereği acil önlemler alması gerekiyor. Yine yapay zekanın, rotaların optimizasyonundan yakıt tüketimine, enerji verimliliğinden liman operasyonlarına kadar yeşil dönüşümün en önemli enstrümanı olduğunu sayın rektörümüzün sunumunda gördük. Armatörler Birliği Başkanımız, Türk denizcilik filosunun uluslararası gelişmeleri yakından takip ettiğini ve gemilerde bu uygulamaların gerçekleştirildiğini ancak istatistiksel veriler ile pratik sonuçların farklılık gösterdiğini dile getirdi. Bu önemli bir noktaydı, çünkü iyileştirici etkiler için saha geri dönüşleri büyük önem taşıyor."

İkinci Panel: Yeşil Dönüşümde Türkiye’nin Liderliği

"Yine Prof. Dr. Mustafa İnsel önemli bir konuya değindi. Yeşil dönüşüm aynı zamanda bir fırsat. Amerika ve Avrupa Birliği’nin bu pastadan daha fazla pay almak için yaptığı çalışmaların yanında bizim de gerekli önlemleri alıp yatırımlar yapmamız milli menfaatlerimizin gereği olacaktır. İkinci panelde, genel müdürümüz Salih Bey, dünya kıyı yapılarıyla alakalı yeşil dönüşüm kapsamındaki gelişmeleri yakından takip ettiğini belirtti."

Limanlarda Yeşil Dönüşüm: Türkiye Önde

"Limanlarımıza yönelik alınan yeşil dönüşüm tedbirleri noktasında dünyanın bir adım önünde olduğumuzu ifade eden Önder Çelik, bu alanda uluslararası standartların üzerinde çalışmalar yürütüldüğünü dile getirdi. Disklerin birçok uluslararası profesyonel kuruluşa üye olduğunu ve üyeler için çalışmalar yaptığını öğrenmek de bizim için değerliydi. Prof. Dr. Ruşen Çelebi, Avrupa Birliği'nde yeşil bir kategoride olan geri dönüşümün olası risklerini anlatarak bu konudaki tedbirlerin alınmasının önemine değindi."

Üçüncü Panel: Fosil Yakıtlar ve Alternatif Yakıtlar

"Fosil yakıtların düşündüğümüzden çok daha uzun süre hayatımızda kalacağını, dolayısıyla alternatif yakıtların depolanması ve taşınmasının kolay olmadığını öğrendik. Orta vadede fosil yakıtlar ile konvansiyonel yakıtların beraber kullanılacağı öngörülüyor. Reel sektörden gelen temsilciler de mevzuatın gerekliliklerine dair bize önemli bilgiler sundu. Sayın Hasan Emrah Çelebioğlu'nun sunduğu bilgiler, uluslararası standartların ulusal standartlarla uyumlu hale getirilebileceğine dair bize büyük umut verdi."

Dördüncü Panel: Sürdürülebilirliğin Sosyal Yönü

"Son oturumda ise sürdürülebilirliğin sosyal yönünü tartıştık. Bu zirve, denizcilikte yeşil dönüşüm sürecinde ilk ve çok kıymetli bir adım oldu. Bugün burada yapılan konuşmalar sadece burada kalmayacak, geleceğimizi şekillendirecek politikalara dönüşecektir. Hepinize katılımınız ve katkılarınız için teşekkür ediyorum.”

Vira Haber