İMEAK DTO Meclis Başkanı Başaran Bayrak’ın başkanlığını yaptığı meclis toplantısı vefat eden kişilerin isimlerinin okunması ve kendilerine Allah’tan rahmet, yakınlarına başsağlığı dilenmesi ile başladı. Meclis Katip Üyesi Kaşif Kalkavan’ın okuduğu isimler şöyle: “İMEAK DTO Üyesi Barkon Gemi Aceneteliği ve Ticaret A.Ş kurucu ortağı Cevdet Başaçık’ın annesi Leman Başaçık, Oda Üyesi Atakaş Liman İşletmeciliği A.Ş ortağı Recep Atakaş’ın abisi Saim Atakaş, Oda Üyesi SAS Gemi Acenteliği kurucu ortağı Aykut Güçer’in annesi Sebaat Dalan, Oda Üyesi Eyyap Deniz İşletmeciliği Lojistik ve İnşaat A.Ş ortağı Mehmet Eyyap’ın babası Ahmet Fikret Eyyam, Oda Üyesi Optima Shipping Services İstanbul kurucularından Özgür Çubuk.”

Bir önceki toplantı zabıtlarının ve fasıllar arası aktarımın onaylanması ile devam eden toplantıda, 2023 yılı merkez ve şubeler bütçeleri görüşülerek onaylandı. Ardından kasım ayı faaliyet sunumu üyelerle paylaşılarak, İMEAK DTO Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran meclis üyelerine hitap etti.

İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran yaptığı konuşmada, küresel denizcilik piyasaları hakkında değerlendirmede bulundu. Tamer Kıran, makroekonomik olumsuzluklar, Rusya-Ukrayna savaşının etkileri, Çin’de görülen zayıf ekonomik gelişmeler ve tüketiciler üzerindeki enflasyonist baskının da etkisiyle 2022 yılı başında %3,5 olarak beklenen küresel deniz ticareti büyüme tahmininin yılın sonunda tonaj olarak bir önceki yıla göre değişmeyerek 12 milyar 21 milyon tonda sabit kalmasının beklendiğini belirtti.

Kuru yük taşımacılığında bu yıl önemli ölçüde zayıflama görüldüğünü ve üçüncü çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre %2,5 daraldığını kaydeden Tamer Kıran, “Ukrayna’dan tahıl ihracatındaki toparlanma ve Brezilya’daki güçlü mısır hasadı son zamanlarda görülen iyileşmeye karşın 2022 yılı genelinde kuru yük taşımacılığının tonaj başında yüzde 1.9, ton mil başına yüzde 0.7 küçüleceği tahmin ediliyor” dedi.

Konteyner taşımacılığında, 3. çeyrekte önemli bölgelerdeki tüketici talebini etkileyen makroekonomik nedenler ve enflasyon baskısı nedeniyle yıllık bazda yüzde 3,9 düşüş görüldüğünü kaydeden Tamer Kıran, yılın geri kalanında ise düşüş hızına dair belirsizliklere rağmen, 2022 yılı genelinde TEU bazında yüzde 2,3 oranında azalma beklendiğini söyledi.

Konteyner taşımacılığındaki daralmanın Türkiye limanlarını da etkilediğini, 2022 yılı Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre elleçlenen konteyner miktarının yüzde 10,1 azalarak 11 milyon 325 bin TEU olduğunu belirten Tamer Kıran, “Türkiye limanlarında konteyner taşımacılığında düşüş olsa da limanlarımızda elleçlenen toplam yük miktarı artmış, 2021 yılı Ocak-Kasım döneminde 478 milyon 449 bin ton olan yük miktarı, 2022 yılı Ocak-Kasım döneminde 497 milyon 647 bin ton seviyesine çıkmıştır” diye konuştu.

İklim değişikliği tedbirleri

Önümüzdeki dönemde Denizcilikte İklim Değişikliği Tedbirleri ve buna bağlı gelişmelerin çok önemli bir gündem maddesi olacağını vurgulayan Tamer Kıran, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Anlaşması (UNFCCC), Kyoto Protokolü, Paris Anlaşması, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Taraflar Konferanslarında (COP) alınan iklim değişikliği taahhütlerinin tüm dünya ülkelerini hızlı bir şekilde sera gazları emisyonlarını azaltım önlemlerini almaya zorladığını hatırlattı.

IMO’nun faaliyetlerinden bahseden Tamer Kıran, “IMO iklim değişikliği faaliyetleri kapsamında; Gemilerin enerji verimliliğinin arttırılması için yeni gemilerde EEDI (Energy Efficiency Design Index), mevcut gemilerde Enerji Verimliliği Endeksi EEXI (Energy efficiency of Existing Ship Index) kuralları ile sakin suda gemi teknik verimlilik kriteri değerlendirmesi ve 5000 GT üstü gemilerde karbon yoğunluk göstergesi (CII-Carbon Intensity Indicator) kuralı ile gemilerin operasyonel ve teknik verimlilik kriteri değerlendirmesi 1 Ocak 2023’te devreye girecektir. Kuyudan gemi izine (well to wake) sera gazı emisyon potansiyeline göre yakıtların sınıflandırılması (GHG Fuel Standard) ve Sera gazları emisyonlarının fiyatlandırılması için yakıt vergisi veya emisyon ticaret sistemi benzeri Pazar bazlı tedbirlerin (Market based Measures) geliştirilmesi ise henüz IMO’da tartışılmaktadır” diye kaydetti.

IMO’nun sera gazı azaltım faaliyetlerini yeterince hızlı yapmadığı konusunda eleştiren Avrupa Birliği’nin (AB) ise denizcilik sektörünü AB Emisyon Ticaret Sistemine (ETS) dahil ettiğini ve Denizcilik Yakıt İnisiyatifini (FuelEUMaritime) AB Yeşil mutabakat regülasyonu içerisine aldığını belirten Tamer Kıran, her iki regülasyon önerisinin AB Komisyonu tarafından Temmuz 2021’de yayınlandığını, AB Parlamentosu’nun 2022 yılı içerisinde her iki regülasyonun artırılarak uygulanmasını kabul ettiğini ve şu anda Komisyon, Konsey ve Parlamento arasında mevzuatın son hale getirilmesi çalışmalarının devam ettiğini söyledi.

Tüm bu gelişmeler ışığında 2023-2026 yılları arasında denizcilik sektöründe dekarbonizasyon faaliyetlerinin hız kazanacağını, mevcut gemilerin enerji verimliliği artırılması için modernizasyon, alternatif yakıtların kullanıldığı yeni gemilerin inşası, tersanelerin ve limanların dekarbonizasyonu için teknik ve finansal yüklerin artacağını belirten Tamer Kıran, “Denizcilikte lider gruplar bu amaçla AB fonlarını kullanmaya başlarken, yeni oluşacak denizcilik rekabet ortamında öne geçmek için büyük mücadele vermektedir. Türk denizcilik sektörünün benzer destek şartlarını kazanmak için Emisyon Ticaret Sistemi de (ETS) dahil olmak üzere ülkemizde benzer adımların atılması gerekmektedir. Bu hususta önceliklerimizi belirleyerek, devletimiz ile el ele vererek bir an önce harekete geçmemiz gerekmektedir” dedi.

AB’nin tavan fiyatına uymayan Rus petrolü taşıyan gemilere sigorta yasağı

Avrupa Birliği Konseyi’nin kararı doğrultusunda AB’nin tavan fiyatına uyulmadığı durumda Rus menşeili veya Rusya’dan ihraç edilen ham petrol taşıyan gemilere 5 Aralık 2022 sonrasında, petrol ürünleri için ise 5 Şubat 2023 sonrasında AB ve Britanya’dan sigorta hizmeti verilmesinin yasaklandığını hatırlatan Tamer Kıran, geçerli bir Koruma ve Tazmin Sigortası (P&I) sunamayan ham petrol tankerlerinin Türk Boğazlarından geçmesinin söz konusu olmadığını ve bu kuralın 2002 yılından beri uygulandığını kaydetti. Tamer Kıran şöyle devam etti: “Türk Boğazları nedeniyle ülkemizi çok yakından ilgilendiren bu önemli konu için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, 1 Aralık 2022 tarihinden itibaren Türk Boğazlarından geçecek ham petrol taşıyan gemilerden P&I sigortasının geçerli ve kapsayıcı olacağını belirtir ilave bir teyit mektubunun alınacağını duyurmuş, ayrıca bu mektubun sigorta kuruluşları veya temsilcileri tarafından geminin vereceği Seyir Planı-1 Raporu’na eklenmesinin isteneceğini de belirtmiştir. Birçok ülkedeki mevzuata benzer olarak ulusal mevzuatımız gereği, geçerli bir Koruma ve Tazmin Sigortası (P&I) sunamayan ham petrol tankerlerinin Türk Boğazlarından geçmesi söz konusu değildir ve bu kural 2002 yılından beri uygulanmaktadır. Önemli bir suyolu olan Boğazlarımızı ve çevresindeki değerlerimizi korumak için çok önemli bir tedbir olan sigorta konusu ülkemiz için büyük önem arz etmektedir. Bu konuda devletimizin deniz ticaretinin devamını sağlamak için büyük gayret sarf ettiğini, soruna çözüm bulmaya yönelik yapıcı bir tavır sergilediğini görüyoruz. İlgili kurumlarımızın gerek ülkeler nezdinde gerekse sigorta firmaları ve armatörler nezdinde yaptıkları gerekli görüşmeler neticesinde bugün gelinen noktada sorunun çözüldüğünü de memnuniyetle müşahede etmekteyiz.”

Tamer Kıran: Denizcilik sektörü çevreye en çok duyarlı sektördür

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanarak 7 Aralık tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Tersane, Tekne İmal ve Çekek Yerlerinin Çevresel Yönetimi Hakkında Yönetmelik’e değinen Tamer Kıran, hazırlık sürecinde DTO’nun ve ilgili komitelerin görüşlerinin alındığını; ancak düzeltilmeyen bazı hususların sorunlara neden olabileceğini ifade etti. Denizcilik sektörünün çevreye en fazla duyarlılık gösteren sektörlerin başında geldiğini vurgulayan Tamer Kıran, “Denizlerimizin temizliği ve gelecek kuşaklara temiz bir çevre bırakılması konusu en çok hassasiyet gösterdiğimiz konuların başında geliyor. Ancak amacını aşan uygulamalar ve fiziken yerine getirilmesi mümkün olmayan kurallarla bir yere varılamayacağı da açık. Bir yandan gemi inşa ve tamirde büyük başarılara imza atan bir ülke haline gelmekle övünürken, bazı uygulamaların bu gidişatı engelleyecek, hatta faaliyetleri durduracak boyutlara ulaşmasından büyük endişe duyuyoruz. Bu nedenle yönetmelikte uygulama imkanı olmadığını değerlendirdiğimiz veya uygulamada sorun çıkaracağını düşündüğümüz maddeler konusunda ilgili kurumlarla görüşmelerimiz devam ediyor.”

Tamer Kıran, konuşmasının devamında deniz turizmi tesislerinden alınan binde 7,5 oranındaki turizm tanıtım ve geliştirme ajansı katkı payının binde 5’e düşürüldüğünü, deniz turizmi araçlarından alınan binde 7,5 oranındaki katkı payının ise 1 ocak 2023 tarihinden itibaren kaldırıldığını duyurdu.

Diğer önemli bir gelişmenin de 18 Kasım tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan ve 18 şubat 2023 yılında yürürlüğe girecek olan “Kıyı Tesisi İşletme İzni ve Kıyı Tesisi İşletmecileri Hakkında Yönetmelik” olduğunu belirten Tamer Kıran, konuyla ilgili olarak üyelere bilgilendirme yapacaklarını ifade etti.

TMMOB Gemi Mühendisleri Odası’nın 68. kuruluş yıldönümü kutlayan Tamer Kıran, önümüzdeki yıl Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. yıldönümünün kutlanacağını hatırlatarak sözlerine şöyle son verdi: “İş dünyasının temsilcileri olarak bizler her daim memleketimiz için daha iyisini yapmanın azmiyle çalışmalarımızı sürdürüyoruz, sürdüreceğiz. Hedeflediğimiz müreffeh ve huzur dolu günlere ulaşmanın mümkün olduğu inancıyla 2023 yılının ülkemize, milletimize, tüm üyelerimize sağlık, mutluluk, huzur ve istikrar getirmesini diliyorum.”

Tamer Kıran’ın ardından Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Erhan Arslanoğlu “Dünyadaki ve Türkiye’deki mevcut ekonomik durumu ve beklentiler” konulu bir sunum gerçekleştirdi.

Toplantı Şube Başkanları, Meslek Komite Başkanları ve Meclis Üyelerinin sektörel, bölgesel görüş ve önerileri ile sona erdi.

Vira Haber