Vira Haber / Özel
Deniz Kültürü Derneği Başkanı, Vira Haber ve Vira Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Hakkı Şen, Ulusal Kanal'da yayınlanan Ekopolitik programına konuk oldu. Hakkı Şen, programda Türkiye-Rusya krizini ve krizin denizciliğe yansımalarını konuştu.
Türkiye deniz ticareti için "31 milyar dolardan bahsediyoruz" diyen Hakkı Şen, "Bu rakam Türkiye ticaretinin yüzde 10'una tekabül ediyor. Bu yüzden durum son derece ciddi. Dünya ticaretinin yüzde 93'ünün de denizcilik ile yapıldığını söylersek, Rusya krizi bu işin tuzu biberi oldu" dedi.
"Olmaması gereken şeyler oldu"
Kriz sonrasında olmaması gereken şeylerin olduğunu kaydeden Hakkı Şen, "Liman kontrolleri çok artırıldı. Tutuklamarın ötesinde, gemilerin önemli ölçüde limanda bekletilmesi, mürettebatın gemiden indirilmesi" gibi olaylar Türkiye'nin denizcilik imajını olumsuz etkiledi" diye konuştu.
Türk gemilerinin bir çoğunun Rus sigortalı olduğunu belirten Hakkı Şen, bu sigortaların da geri çekilmeye başlandığını belirtti. Denetimler artırıldığını ifade eden Şen, liman kontrollerinin özellikle türk gemilerine uygulandığını söyledi.
"Tüm gemiler aynı işlemden geçirildi"
Gemilerin sahibini, bayrağının ya da mürettabatının Türk olmasının yettiğini ve diğer özelliklerine bakılmaksızın hepsinin aynı işlemden geçirildiğini ifade eden Hakkı Şen, "Türk denizcilik sektörü ciddi bir sıkıntı içinde.
Rakam çok büyük" dedi.
Türkiye boğazlarının toplamda 160 deniz miline tekabül ettiğini ve bu boğazlardan geçen gemi sayısının 55 bin civarında olduğunu kaydeden Şen, "Bunlar yüzde 10-15 civarında Rusya'ya giden gemiler" diyerek bu krizin sonlandırılması için herkesin elinden geleni yapması gerektiğini vurguladı. "Her iki ülkenin de aklıselim davranması gerekiyor" diyen Şen, krizin ardından hiçbir gerekçe olmadan gemi personelinin idrarlarının alındığını ve mürettabata küçük düşürücü muamelede bulunulduğunu da söyledi.
"Tutuklamaların hepsi sicilimize yansıyor"
"Bu gemi tutuklamaların hepsi bizim sicilimize yansıyor" diyen Hakkı Şen şunları söyledi: "Uluslararası kurallar çerçevesinde iş kaybına neden olacak bunlar. Denizde sıkıntı büyük açıkçası. Sektörde ise iki tane görüş var. Biri Rusya bölgesine çalışan armatörler tarafından dile getirilen, "sivil insiyatif oluşturalım, bu sorunu çözelim" görüşü. Diğeri ise Deniz Ticaret Odası Başkanı Metin Kalkavan'ın "Rusya ile çalışmayın. Yük de almayın, yük de götürmeyin" şeklindeki söylemi."
"Denizde devletler yarışıyor, sektörler yarışmıyor" diyen Şen, "Zaten sektörde Çin'den dolayı çok büyük sıkıntılar yaşanıyor. Biz aslında yerli Türk uçak gemisi ve benzer şeylerin yapılmasıyla yeni yeni yüzümüzü denize dönüyoruz. Bir taraftan caydırıcı şeyler yapmak gerekiyor barış için. Önemli adımlar atılıyor. Denizler dünya ticaretinin bedeni. Boğazlar ise soluk boruları. İki tane ise bizde var. Bunlar dünyada alternatifi olmayan boğazlar" diye konuştu.
"Krizden sonra gerileme başladı"
Türk denizcilik sektörünün uluslararası sularda yerini almaya başladığını kaydeden Şen, "Türkiye bu anlamda küresel oyuncu olma yolunda. Fakat ekonomik krizden 2007-2008 yılı itibariyle gerileme başladı. Tersanelerin çoğu kapandı. Armatörlerimizin durumu vahim. Çünkü artık Avrupa ülkeleri teknoloji üretiyordu. Şimdi tersanelere geri dönmeye başladılar. Denizcilik sektörü onlarda rekabet haline gelmeye başladı" dedi.
Rusya krizi ekseninde Montrö anlaşmasını da değerlendiren Hakkı Şen, "Montrö anlaşmasına göre boğazları yalnızca tehdit ve savaş anında kapatabiliyorsunuz. Bu kararı aldığınızda tarafların da karar vermesi gerekiyor. Başka türlü kapatma şansınız yok. Boğazlar stratejik olarak çok önemli, ancak savaş esnasında bir takım yaptırımlar yapabiliyorsunuz" diye konuştu.
"Önce denizcilik sektörü krize girer, en son denizcilik sektörü krizden çıkar" diye Hakkı Şen, büyük sıkıntılar yaşanacağını belirterek şunları söyledi: "Rusya krizi nedeniyle uluslararası sıkıntılar yaşayacağız. Bu kara liste mevzusu ciddi sıkıntılar yaşatır. Türk bayraklı gemileri gördükleri zaman, tuvalet kağıdı var mı yok mu diye ceza kesilirdi, İtalya'da gördük biz bunları. Bir geminin bir hafta on gün limanda tutulması demek, her şeyin alt üst olması demek. Uzun vadede büyük sıkıntılar yaşayacağız. Bugün çözülse bile hasar büyük."
ViraHaber.com