Türkiye, sahip olduğu sulak alanlar ve elverişli iklimi sayesinde özellikle Kuzey Avrupa ve Rusya'nın kuzeyinden sıcak ülkelere göç eden su kuşlarına güvenli bir dinlenme alanı sunuyor.

Enerji toplamak ve yeni üreme dönemine hazırlanmak için Türkiye'ye gelen kuşlar, Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü ekiplerince her yıl 15 Ocak-15 Şubat tarihlerinde düzenli olarak sayılıyor.

Aynı alanlarda ve aynı noktalardan yapılan standart sayımlar, uzun dönemde popülasyon eğilimlerinin analizine fayda sağlıyor. Bu kapsamda Ankara'daki Nallıhan Sarıyar Barajı'nda DKMP Genel Müdürlüğünce gerçekleştirilen Kış Ortası Su Kuşu Sayımı (KOSKS), AA tarafından görüntülendi.

"Bu bölgelerde avcılar kontrol ediliyor"

Nallıhan Doğa Koruma ve Milli Parklar Şefi Fatih Lort, su kuşu popülasyonlarının ve sulak alanlardaki değişimin izlenebilmesi için Kış Ortası Su Kuşu Sayımı'nın Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda, üniversiteler, sivil toplum ve gönüllü kuruluşlarla gerçekleştirildiğini söyledi.

Sayımın, su kuşlarının mevsimsel göç hareketlerinin en az olduğu ve kümelendikleri noktada yapıldığını belirten Lort, şu ifadeleri kullandı:

"Buradaki amaç, uzun dönemli bakış açısı kazanmaktır. Aynı dönemde aynı noktadan yapılan standart sayımlarla popülasyon trendlerindeki değişimin analizi ortaya çıkıyor. Kuşların yaşam alanlarındaki değişimin izlenebilmesi için bu sayımların yapılması gerekiyor. Mevsimsel dönemlerde yapılan kuş göçlerinde artış ve azalışların sebeplerinin ortaya konulması gerekiyor."

Bu yıl da sahadan bilgiler geldikçe tür ve adet bazında Türkiye'ye ne kadar kuşun mevsimsel göç hareketi yaptığını öğreneceklerini dile getiren Lort, "Kuşların göç sebebi soğuk iklimlerden sıcak iklime harekettir. Bu yıl hava şartları kışın sıcak gidiyor. Muhtemelen kuş sayısında azalma olacaktır. Su kuşlarının korunması için su kuşlarının kümelendiği alanları koruma ekiplerimizle denetliyoruz. Bu bölgelerde avcılar kontrol ediliyor. Usulsüzlük tespit edildiğinde işlem gerçekleştiriliyor." diye konuştu.

"Beklentimiz bu yıl sayının daha düşük olması yönünde"

Ankara Merkezli Doğa Araştırmaları Derneği Üyesi ve Kuş Gözlemcisi Barbaros Demirci de Kış Ortası Su Kuşu Sayımı'nda kışın Türkiye'ye gelen ve sulak alanları ziyaret eden su kuşlarının sayılarını düzenli gözlemlerle not ederek, kuşların yıllar içindeki trendini belirlemeyi amaçladıklarını belirtti.

"Çalışmalarımızın, gelecek yıllarda yapılacak bilimsel ve koruma çalışmalarına yardımcı olacağını düşünüyoruz." diyen Demirci, 1960-70'lerde milyonlarca su kuşuna ev sahipliği yapan yerlerin, bugün oldukça az sayıda kuşu ağırladığına işaret etti.

Demirci, bunun sebebinin insan nüfusundaki artış ve hayvanların habitatlarındaki daralmalar olduğunu belirterek şu değerlendirmede bulundu:

"Sulak alan olarak tabir edilen göller, bataklıklar zamanla yüz ölçümü olarak azaldığından ve nitelikleri eski nüfusları karşılayamayacak kadar bozulduğundan sayı azalıyor. Türkiye, kışın Akdeniz Havzası'ndaki diğer ülkelerle beraber Kuzey Avrupa ve Rusya'nın kuzeyinde üreyen su kuşlarının kışlama merkezi. Kuşlar burada yırtıcılardan ve avcılardan korunarak besleniyor ve üreme dönemi öncesi güç kazanıyor."

Her gölde aynı kuş türünün bulunmadığını dile getiren Demirci, gölün konumuna ve içeriğine göre değişik kuş türlerinin alanı ziyaret ettiğini anlattı.

Demirci, Sarıyar Barajı'nda en sık rastlanan kuş türlerinin angut, bahri ve balıkçıllar olduğunu belirterek şunları kaydetti:

"Bunun yanı sıra martılar bol miktarda bulunuyor. Barajda balık popülasyonunun yüksek olduğunu biliyoruz. Burada küçük kuğuları her yıl görmekten ayrıca mutluluk duyuyoruz. Bu yıl sayım yaptığımız alanda kuş sayısı geçen yıla oranla oldukça düşüktü. Alan büyük. Diğer ekipler de başka noktaları saydığı için kesin konuşmak için erken. En son Dernek ve ilgili kurumlar bir araya gelerek verileri toplayacağız. Beklentimiz bu yıl sayının daha düşük olması yönünde. İklim şartları sıcak ve yağışsız geçtiği için kuşlar bu yıl alanlarını terk etmek zorunda kalmadı. Bu da bizim daha az kuş görmemizin altındaki en önemli sebep. Böyle araştırmaları 10 yıllık aralıklarla karşılaştırmak daha anlamlı sonuç verir."

Su kuşu sayımları

Türkiye genelinde 135 alanda gerçekleştirilen 2022 sayımında 104 türden 1 milyon 396 bin 369 su kuşu kayıtlara geçirildi.

Geçen yıl 556 bin 200 sakarmeke, 103 bin 304 çamurcun, 84 bin 685 karabaş martı, 66 bin 123 flamingo, 66 bin 79 yeşilbaş sayıldı. 10 yılda toplamda 15 milyon 971 bin 789 kuş sayımı gerçekleştirildi.