Tersanelere can suyu olacak projelerden biri olan koster filo ile ilgili Hollanda ile “(NDA) Non-Disclosure Agreement” yani gizlilik sözleşmesi imzalandı.

Hollandalı ve Türk yetkililerin katıldığı toplantı 11 Mart 2011’de Hollanda’nın Lahey Kenti’nde yapıldı.

Türk filosunu yenileme programı “Türk Yıldızı”nın geliştirilmesinde Türkiye-Hollanda işbirliği iyice şekillenmeye başladı. NIBC Bankası’nda, başkanlığını IHC Merwede ve Imtech Marine’nin yaptığı Hollanda Yıldız Konsorsiyumu ile Türk Koster Yatırım A.Ş. arasında bir “Gizlilik Anlaşması” imzalandı. 35’den fazla Hollandalı ekipman tedarikçisini temsil eden Hollanda konsorsiyumu, “Türkiye Odağı” konsorsiyumu ile bir araya geldi. Her iki ülke de bu yılı, Türk filosunu yenileme programının yürütülmesi ile başlatma niyetlerini belirtti. Imtech Marine’den Terry Van Velzen “Hollanda Ekipman Tedarikçileri ve Türk tersaneleri için bu bir kazan-kazan senaryosudur, özellikle de Türkiye ve Hollanda’nın 2012 yılında 400 yıllık ilişkilerini kutlayacağı dikkate alınırsa” diye konuştu.

Koster filo çalışmaları hızlandı
Eylül 2010 tarihinde, Türk ve Hollandalı özel ve kamu uzmanları, iki ülke arasındaki denizcilik işbirliğini görüşmek üzere Hollanda’da Ulaştırma Bakanlığında bir araya gelmişlerdi. Ana ilgi alanı yine Türk filosunu yenileme programıydı. Türkiye, kıyı filosunu yenilemek ve ayrıca Türk gemi inşa endüstrisini canlandırmak istiyor. Bunu başarmak için de, filo yenileme çalışması kapsamında uluslararası destek arıyor. Hollanda da, denizcilik alanında Türkiye’ye bu desteği sağlamak istiyor. Yapılan “Gizlilik Sözleşmesi” ile birlikte bu planların gerçekleşmesi için ön adım atılmış oldu. Şimdi iki ülke bu programdaki işbirliklerini daha da ileriye taşımak için birlikte çalışıyorlar.

11 Mart 2011’de “Gizlilik Sözleşmesi”nin imzalandığı toplantıya, Türkiye’yi temsilen Koster Yatırım A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Salih Zeki Çakır, Denizcilik Müsteşarlığı Gemi İnşa ve Tersaneler Genel Müdürü Yaşar Duran Aytaş, Deniz Ticareti Genel Müdürü Mehdi Gönülalçak, Türk Loydu Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Mustafa İnsel, bakanlık danışmanı Prof. Dr. Oral Erdoğan ve Yüksek Mühendis Bülent Şener’in yanı sıra bakanlık ve müsteşarlık temsilcileri katıldı. Hollanda Konsorsiyumu’nu temsilen ise toplantıya konsorsiyum ortaklarından IHC Merwede’yi temsilen; Peter Maris, IHC Metalix B.V.’den Hasan Buğdaycı ve Roel De Graaf, diğer konsorsiyum ortağı Imtech’den; Bart Van Polen, Terry Van Velzen, Imtech Danışmanı Yıldırım Odabaşı, Hollanda Gemi Sanayicileri Derneği’nden Sylvia Boer, bakanlık ve finans yetkilileri ve Hollandalı gemi teçhizatçıları katıldı. Türk heyetine, görüşmelerde Koster Yatırım A.Ş. adına Salih Zeki Çakır, Bakanlık adına da Prof. Dr. Oral Erdoğan liderlik yaptı.

100 gemilik sipariş
İki gün süren toplantının ilk gününde Hollandalı gemi teçhizatı kuruluşları kendilerini tanıttılar. 37 firma yetkilisi üretimlerini ve şirketlerini ilk gün Türk heyetine anlattı. Toplantıda 5 bin DWT’luk gemiler üzerinde konuşuldu. Hollanda tarafı ile Türk heyeti 100 gemilik sipariş üzerinde konuşuyor. Bu arada Hollanda Konsorsiyumu, Hollandalı gemi teçhizatı firmalarından teçhizat sağlanmasını da öngörüyor. Ancak buradaki önemli nokta, üretilecek gemilerin bütün teçhizatı değil, sadece bir kısmını Hollandalı tedarikçiler tarafından sağlanacak, geri kalan bölümünü yine Türk gemi teçhizatçıları sağlayacak. Ancak bütün bunlar henüz netleşmedi.

Hollanda tarafında bir Türk başdanışman
Geçtiğimiz günlerde Elkon’un Imtech’le evlendirilmesi gerçekleşmişti. Türkiye’nin gemi elektriği konusunda uzman şirketlerinden olan Elkon’un evlendirilmesi konusunda danışmanlık yapan TÜDET A.Ş. ortaklarından Yıldırım Odabaşı, koster filo konusunda da, şu anda Hollanda Konsorsiyumu’ndaki liderlerden, Imtech’in baş danışmanlığı görevini üstlenmiş durumda. Yıldırım Odabaşı, bu projede Imtech ile çalışmanın kendisi için bir onur olduğunu söyledi. Diğer taraftan koster filo projesinin babası merhum Prof. Dr. Yücel Odabaşı’nın çalışmaları sonucunda 10 yıl önce 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı’na girdiğini hatırlatarak, o dönem projenin finansmanının nasıl olması gerektiği bölümünü kendisinin hazırladığını belirtti. Odabaşı şöyle konuştu: “DPT’de konu ile ilgili kurulun başında babam, Prof. Dr. Yücel Odabaşı vardı. Kendisi Osman Kaya Turan ve bana konunun projelendirilmesi görevini verdi. Nasıl bir organizasyon olması gerektiği ile ilgili özel sektör ve yan sanayi ile ilgili rapor hazırladık. Ben burada finansman modelleri üzerinde çalıştım. Projenin bugün hayata geçiyor olması bu açıdan da beni mutlu etti.”

Yıldırım Odabaşı, Hollanda ve Türkiye arasında her iki tarafı da anlayarak bir köprü oluşturmak istediğini belirterek, bu tür 5 bin DWT’lik projelerin finansmanında tek tek gemilerin finansman bulmasının, rakam küçük olduğu için zor olduğunu belirtti. Odabaşı, “Buradaki en önemli nokta, projenin kısa sürede hayata geçmesi için önce iki tarafın anlaşmasıdır. Çünkü, sistem ancak bundan sonra kurulabilir” şeklinde konuştu.

Türkiye koster filonun yenilenmesi için “Koster Yatırım Şirketi A.Ş. adıyla bir şirket kurmuştu. Koster filonun yenilenmesinin Türkiye’ye iki önemli getirisi olacak. Bunlardan ilki kriz nedeniyle zor günler geçiren Türk tersaneleri ve yan sanayi firmalarına iş imkanı yaratılacak. Diğer taraftan çok eski olan Türk koster filosu yenilenerek, Türk limanları arasında yük taşıma işi yabancı bir ülkenin gemileri tarafından yapılmayacak. Hollanda’nın projeyi nasıl bir sistemle finanse edeceği ile ilgili görüşmeler, gizlilik sözleşmesinin imzalanmasıyla başlamış oldu. Bundan sonra projenin detayları konuşulacak. Gemilerin Türk Loydu klası altında yapılması öngörülüyor. Denizcilik Müsteşarlığı da devlet güvencesi anlamında konsorsiyumun içinde olacak. Koster filo projesinin seçimlerden önce start alması için çalışmalar hızlandırılacak. Bunun için de projeyi şekillendirip, hızlı karar vermek gerekiyor.

Kara&Deniz Gazetesi/Ayşe Olcay