Esra Özarfat / Dünya

Tersanelerin içinde bulunduğu kriz, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından kendini daha kuvvetli hissettirdi. İlk 9 aydaki gerileme yüzde 40'ı bulurken, gemi ve yat ihracatçıları yılsonu hedeflerini revize etti. Öte yandan Başbakan Binali Yıldırım'ın tersanelerin kira süresinin yeniden 49 yıla uzatıldığını açıklaması sektöre nefes alma umudu aşıladı.

Eylül ayında yüzde 73 gerilemeyle yaklaşık 20 milyon dolarlık ihracat yapan gemi ve yat sektörü yılın ilk 9 ayında yüzde 40,7 düşüşle 469 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Sektörün ihracatı geçen yılın aynı döneminde 790 milyon dolardı. 2016 yılı sonu 1.2 milyar dolarlık ihracat hedefini yeniden revize ettiklerini belirten Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Başkanı Başaran Bayrak, "Darbe girişimi beklenmedik bir olaydı, bütün ülkenin kimyasını bozdu. Bu yılı belki de kayıp yıl olarak değerlendirip, önümüzdeki yılı toparlamanın çalışmalarını yapmamız lazım" dedi. Bayrak, yılın son 3 ayında ihracatın biraz hızlanmasını beklediklerini, buna rağmen 800 ile 1 milyar dolar arasında bir ihracat rakamı elde edebileceklerini söyledi. Bayrak, 2016'nın gemi ve yat ihracatı açısından verimli bir yıl olmadığını da vurguladı.

Norveç bankaları esneklik göstermeye başladı

Özellikle önemli pazarlardan olan Norveç'e yapılan gemi ihracatı ilk 9 ayda yüzde 48,85 geriledi. Bunda darbe girişimi sonrası en büyük alıcı Norveç bankalarının siparişlerde büyük Türk bankalarının teminatını kabul etmemeye başlaması etkili oldu. Darbe girişiminden sonra gelişen bir konu olması nedeniyle bu yaklaşımı biraz art niyetli bir yaklaşım olarak değerlendirdiklerini anlatan Başaran Bayrak, sorunun henüz tam olarak halledilmediğini, ancak Norveç bankalarının son günlerde bu konuda esneklik göstermeye başladığını kaydetti.

Yalova tersanelerinde gerileme yüzde 74,8

Bu yılın ilk 4 ayında 524 milyon 60 bin liralık yatırım teşviki alan Yalovalı tersaneler yılın sonraki 4 ayında 120 milyon 310 bin liralık yatırım teşviki alabildi. Yalova tersaneler bölgesinde yılın ilk 8 ayında 644 milyon 370 bin liralık yatırım teşvike bağlanırken, istihdam ise bin 531 oldu. Alınan teşvikler oranında Yalova'nın gemi ve yat ihracatı da gerileme gösterdi. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre geçen yılın ilk 9 ayında 223 milyon 561 bin dolarlık gemi ve yat ihracatı yapan Yalovalı tersaneler bu yılın ilk 9 ayında yüzde 74,8 gerilemeyle 56 milyon 194 bin dolarlık ihracat yapabildi.

Kira süresinin uzaması tersaneleri rahatlatacak

Başbakan Binali Yıldırım'ın 18 yılı kalan tersanelerin kira süresinin yeniden 49 yıla uzatılmasıyla ilgili açıklamasını da değerlendiren Başaran Bayrak şunları söyledi, "Sürelerin sıfırlanarak yeniden 49 yıla çıkarılması sektörü finansal açıdan bir nebze rahatlatacaktır. Tersane yerlerinin mülkiyeti devlette olduğu için ipotek hakkını bankalara teminat olarak verebiliyorduk. Ancak süre az kaldığı için de bankalar ipotek almakta sarfı nazar ediyorlardı. Şimdi 50 yıllık bir değer oluştu. Artık bundan kaçınmazlar. Tersaneler ellerindeki tersane yerlerini artık teminat olarak gösterebilecekler. Böylece bir aset doğmuş oldu. Bu finansal açıdan sektörün elini rahatlatacaktır. Ama yine de finansman sağlamak istemeyen kuruluşlar zaten vermeyecektir."