Pasifik Okyanusu'nda batan Ertuğrul Fırkateyni'nde 11 yıl önce başlayan kazı ve kurtarma çalışmalarının bu yılki ayağı, ocak ayında başladı. Ertuğrul'un battığı kayalıklardan 200 metre açıkta ve 30-40 metre derinlikte, çalışmalar yürütülüyor. Japonya'dan dönüşte 16 Eylül 1890 tarihinde Yokohama Limanı'ndan ayrıldıktan sonra Kushimoto açıklarında tayfuna yakalanarak kayalıklara çarpıp batan Ertuğrul Firkateyni'nde 550 Türk denizcisi şehit oldu.  

ÜZERİNE ÇALIŞMALARA BAŞLANDI

Japon ve Türk dalgıçların ortaklaşa yaptığı 120 dalışta; Osmanlı gemisine ait toplar günü ışığına çıkarıldı. İngiliz Palliser marka 3 adet 52 kilo ağırlığında top mermisi ile 3 adet 30 kilo ağırlığında top mermisi dalgıçlar tarafından 127 yıl sonra gün ışığına çıkarıldı. Yapılan kazı kurtarma çalışmaları sırasında ayrıca porselen tabaklar, gemiye ait ahşap ve metal parçalarda çıkarıldı. Eserler Kushimoto kentindeki Ertuğrul Araştırma Merkezi ve Konservasyon Laboratuvarı'na getirilerek üzerinde çalışmalara başlandı.

Ertuğrul Fırkateyni'nden çıkarılan eserler kısa zamanda Japonya'da da duyuldu. Kusimoto kentindeki okuldaki öğrenciler ile yöredeki üniversitelerin tarih bölümü öğrencileri ve öğretim üyeleri, Ertuğrul Araştırma Merkezi'ne akın ederek proje başkanı kaptan Tufan Turanlı'dan bilgi aldı. Turanlı ülkede düzenlediği konferansta, 11 yıldır süren çalışmalarda gelinen noktayı, çıkarılan eserleri, eserlerin Japonya'da veTürkiye'de sergilenmeleri ile Türk-Japon dostluğuna olan katkılarını görseller eşliğinde anlattı.

Çalışmaların başladığı ilk yıldan itibaren 8 bin 130 eser ve kalıntı çıkarıldığnı belirten Turanlı, bu yılki programda önceki yıllarda çıkarılan eserlerin konservasyon ve restorasyonuna ağırlık verileceğini belirterek, "Geminin cephaneliğine ve buradan çıkarılan buluntulara öncelik veren ekip bilhassa çıkarılan top mermileri ve güllelerin tuzdan arındırılması ve konservasyonuna yönelmiştir. Bu top mermilerinden 7 inç (18 cm) çaplı iki adedinin konservasyonu gerçekleşmiştir. Ertuğrul Firkateyni'nden çıkarılan bu Palliser mermisinin ağırlığı 30 kilogram olmasına rağmen, askeri kayıtlarda merminin asıl ağırlığının içindeki boşluğa yerleştirilen 2.5 libre (1.3 kg) patlayıcı ile birlikte 115 libre (52 kilo) olduğu bilinmektedir. Ateşleme fitiline sahip olmayan, hedef darbesine çarptığı anda darbenin tesiriyle patlayan Pallister mermilerinin kullanımı, modern gemi gövdelerinde tesirini kaybettiği için 1880li yıllardan sonra İngiliz Donanması tarafından kaldırılmıştır" dedi.

Ertuğrul Fırkateyni kazılarının Arkeolojik Başkanı olan Turanlı'nın eşi, iki çocuk annesi İspanyol Dr. Berta Maria Lledo Solbes Turanlı ise, "Japon ve Türk halklarının dostluğu ve dayanışmasının simgesi olan Ertuğrul Firkateyni Sergisi'ni en kısa zamanda memleketim İspanya başta olmak üzere dünyanın birçok yerine götüreceğim. Türk askerinin, Türk ordusunun 127 yıl önce yaşadığı ve bugüne kadar taşıdığı barış ve dostluk için yaşamlarını verdiği bu hikayeyi, tüm dünyaya duyuracağım. Bu dostluğu duyurmak için 5-6 dilde hazırladığım kitap ve sunumu şehitlerimize armağan edeceğim" dedi.

Turanlı kurtarma ve konservasyon çalışmalarının mayıs ayının ortalarına kadar süreceğini belirtti.

GEMİ İLE İLGİLİ BİLGİLER

Ertuğrul Fırkateyni 1890 yılında II. Abdülhamit tarafından bir iyi niyet elçisi olarak Japonya'ya gönderilmişti. Bin bir zorlukla Japonya'ya varan denizcilerimiz dönüş yolunda Kushimoto açıklarında bir fırtınaya yakalanmışlar, Ertuğrul kayalıklara çarparak parçalanmıştı. Görevinden çok batışıyla iki halkı yakınlaştıran Ertuğrul Fırkateyni bugün Türk ve Japon halklarını yakınlaştıracak yeni bir projenin çıkış noktasını oluşturuyor. 630 denizcisiyle 11 ay süren bir seferin ardından Japonya'ya varan Ertuğrul Fırkateyni Japonya'da İmparator Meici tarafından ihtimamla karşılanmış, İmparator'un isteği üzerine gemi komutanı Osman Paşa, konuşmasını Türkçe olarak yapmıştır.

Zorluklarla tamamladıkları bu önemli görevden sonra denizcilerimiz tayfun mevsimi olduğu halde dönüş yolculuğuna çıkmışlardır. Ertuğrul Japonya'nın güneyinde Oshima adası açıklarında kayalıklara çarparak parçalanmış, Osman Paşa dahil 550 gemici şehit olmuştur. Oshima köylüleri 69 denizcinin kurtarılmasında ve şehitlerimizin gömülmesinde çok büyük emek vermişlerdir.

Vira Haber