’Depolar zinciri’ Amazon’un, ‘mağazalar zinciri’ Walmart’ı geride bırakarak liderliğe oturtan deneyiminin Türkiye’de de gerçekleşmesi bekleniyor. Depo zinciriyle perakendedeki gelişimin süreceğine işaret eden Prof. Dr. Yahya Fidan, depo talebine bağlı olarak kiralama fiyatlarındaki dengelenmenin zaman alacağını vurguladı.

Yakın bir geçmişe kadar depolar, toptan piyasasına topluca-hacimli sevkiyatların yapıldığı yerlerdi. Ancak 1994’te faaliyete başlayan ABD’li Amazon ile eski depolar, bireysel tüketicilere yönelik küçük küçük gönderilerin gerçekleştirildiği yeni kâr merkezleri haline geldi. Böylelikle Amazon, 27 yıl gibi kısa bir sürede, dünyanın en büyük perakendecisi konumundaki 59 yıllık Walmart’ı geride bırakarak liderliğe oturdu. Hem de hiçbir fiziki mağazası olmadan…

DEPOLAR ZİNCİRİ

‘Depolar zinciri’ olarak da nitelendirilen Amazon, ‘mağazalar zinciri’ olan Walmart’ı geride bırakmakla kalmadı, ‘Dünyanın En Değerli 500 Markası-Global 500-2021’ araştırmasına göre en değerli ikinci marka oldu.

Global perakende piyasasındaki bu büyük değişim, pandemiyle birlikte bütün ülkelerde ve sektörlerde daha belirgin hale geldi. Türkiye’de e-ticaretin geçen yıl pandeminin de etkisiyle yüzde 66 büyümeyle 226 milyar TL büyüklüğe ulaşmasında da başrol depolarda. Önümüzdeki yıllarda katlanarak büyümesi beklenen e-talebe yetişebilmek için perakendeciler artık Türkiye’de depolar zinciri kuruyor. Bu durum doğal olarak depolara rağbeti ve kiralama fiyatlarını artırdı.

KİRALAMALAR KATLANDI

Tüketicinin de pandemi döneminde fiziksel alışveriş yerine e-ticareti tercih etmesi, süreci hızlandırdı. Böylelikle depo kiralamaları 2020’de, bir önceki yıla göre iki kattan fazla arttı. 2020’de toplam işlem hacmi 318 bin metrekare oldu. Bu yıl e-ticarette büyümenin sürmesi beklenirken, bu durumun depolama ve lojistik merkezi ihtiyacına olan talebi daha da artıracağı ve geliştiricilerin bu alana yoğunlaşacağı öngörülüyor. Özellikle AVM’lerdeki yüksek kira ve diğer maliyetler de perakendecileri depolar zincirine yönlendiriyor. Türkiye e-perakende pazarındaki büyük dinamizm ve büyüme potansiyeli üzerine Amazon da Gebze’de yeni bir operasyon merkezi kuruyor. Yeni merkezin dağıtım hızında artış sağlaması amaçlanıyor. Üç sene önce Türkiye pazarına giriş yapan alışveriş devi Amazon’un Gebze şubesi için binin üzerinde çalışan görev alacak.

DEPO TALEBİ SÜRECEK

İstanbul Ticaret Üniversitesi, İşletme Fakültesi Lojistik Yönetimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Yahya Fidan, İstanbul Ticaret’e yaptığı açıklamada, pandemi döneminin etkisiyle e-ticarette ciddi artışlar yaşandığını belirtti. Bu artışın da lojistik başta olmak üzere birçok alanı etkilediğini söyleyen Fidan, şöyle devam etti: “e-ticareti daha önce kullanmamış kişilerin elde ettikleri deneyimden memnun kalmaları nedeniyle kira artışlarının kısa sürede normale döneceğini söylemek zor. e-ticaretin payının azalma yerine artarak süreceğini kabul edersek buna bağlı olarak depo ihtiyacı da devam edecek. Arz ve talebin dengeleneceği bir süreye kadar fiyat karmaşasının devam edeceğini söyleyebiliriz.”

KENT LOJİSTİĞİ

e-ticaretin bu yıl da depo talebini yönlendiren sektör olarak önemini koruması bekleniyor. Özellikle perakendeden kaynaklanan depo talebindeki artış ivmesinin 2021’de benzer bir düzeyde devam edeceği öngörülüyor. Salgın nedeniyle konulan kısıtlama kararları sonrasında ortaya çıkan kayda değer talebi karşılamak için perakende lojistik süreçlerini iyileştiren marketlerin etkisiyle kent lojistiği kavramı gündeme geldi.

SÜREKLİ YENİ DEPO AÇARAK BÜYÜDÜLER

Türkiye’nin ilk yatırım alan unicorn’u Getir de en çok ihtiyaç duyulan bölgelere sürekli yeni depo açarak, hızlı bir büyüme modeli yakaladı. Yüzlerce siparişi ortalama 10 dakika gibi bir sürede 7/24 ulaştıran Getir, dünyada ilk kez İstanbul’da uygulanmaya başladı.

Öte yandan, 2018’de 1 milyar dolarlık değeri olan Trendyol, pandemi sürecinde rekor yükseliş yakalayarak değerini artırdı. Şirket, geçen yıl değerini 9.3 milyar dolara çıkardı.

RAKAMLARLA LOJİSTİK ARZI

JLL Türkiye’nin 4. çeyrek 2020 Türkiye’nin Makroekonomik ve Gayrimenkul Piyasası verilerine göre:

•             İstanbul ve Kocaeli alt pazarlarını kapsayan Marmara bölgesindeki toplam lojistik arzı 2020 yılsonu itibarıyla 10.40 milyon metrekare.

•             Ticari kullanım amaçlı lojistik arzı ise 6.64 metrekare.

•             2020 yılında 318 bin metrekare lojistik kiralama işlemi gerçekleşti.

•             Lojistik pazarındaki genel boşluk oranı yüzde 12.

•             Lojistik piyasasındaki birincil kira artışı metrekare başına aylık dolar bazında 4.50, TL bazında ise 35 seviyesinde görüldü.

Kaynak: Müge Biber - İTO Haber