Kalabalıktan uzak, açık havada vakit geçirmek ve doğayla buluşmak için en güzel alternatif tekneyle tatile çıkmak gibi gözükebilir. Fakat akıllara ilk gelen soru yolcular ve mürettebatın birlikte kullandığı bu kısıtlı alanlar yeterince hijyenik ve güvenli olabilir mi?

Korona virüs vakaları görülen Diamond Princess kruvaziyer gemisinde tahliye sonunda 17 gün sonra kabinlerde virüs RNA bulgularına rastlandığı rapor edilmiştir (bu odalarda dezenfeksiyon işlemi yapılmamıştır). Bu durumun kamaralara özgü bir durum olmadığı tercih etmek istenilen diğer seyahat ve konaklama türlerinde de söz konusu olabileceği atlanmamalıdır. Bu riskler dahilinde yine de yat ortamının tercih edilmesindeki ana etkenler aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

- Diğer hizmet sektörlerine oranla daha az çalışanla muhatap olunması,

- Aynı ortamda bulunan tüketicilerin birbirileri ile tanışık veya daha küçük bir grup olmaları,

- Daha küçük bir gruba daha sık hijyen kontrolleri yapılabilmesi,

- Kalabalıktan uzak yerlerde diğer insanlarla karşılaşma veya yakın temasta bulunma gerekmeksizin vakit geçirilebilmesidir. 

Yatların yeni gelecek misafirlere yönelik doğru şekilde temizlenmesi ve hazırlanması için nasıl bir çalışma gereklidir?

Kültür ve Turizm Bakanı’nın açıkladığı son yol planına göre; oteller yarı kapasiteleriyle hizmet verecek. Sahillerdeki şezlong sayıları azaltılarak sosyal mesafe kuralına uyulacak. Eğlence mekânları için tedbir alınacak. Otellerdeki açık büfeler açılmayacak. Diğer bahsedilen önlemler ise; işletmelere sertifikalandırma yapılması, koruyucu kıyafetle servis, ateş ölçülmesi ve 24 saat sağlık personelinin bulundurulması gibi başlıklar yer almaktadır.

Bu başlıklara ek olarak farklı tedbirlerin düşünülmesi de gündemdedir. Konaklama tesislerine verilen ve yat işletmeleri için de geçerli olabilecek temel korunma ve kontrol ilkeleri şöyle sıralanmaktadır (turizmgunlugu.com ve yazarın önerileri)

- Odalar ve diğer kapalı alanlardaki camlar günlük rutin temizlik esnasında açık olmalı ve temizlik sonrası en az 1 saat havalandırılmalıdır.

- Oda temizliğini yapacak kişinin ellerini yıkadıktan sonra eldiven giymesi ve temizliği eldivenli ellerle yapması gereklidir. Her oda temizliğinden sonra eldiven çıkartılmalı eller uygun şekilde yıkanmalı ve bir sonra oda temizliğinden önce yeni eldiven giyilmelidir.

- Özellikle eller ile sık dokunulan yüzeyler; kapı kolları, bataryalar, tırabzanlar, sık dokunulan düğmeler, telefon ahizesi, televizyon ve klima kumandası, tuvalet ve lavabo temizliğine özen gösterilmelidir. Yatlar için uygun dezenfeksiyon malzemesi kullanılmalıdır.

- Bardak ve tabak gibi ortak kullanılan eşyalar her kullanım sonrasında su ve uygun temizlik malzemesi ile yıkanmalı ve kullanımına kadar temiz bir ortamda saklanmalıdır.

- Misafirin kullandığı tekstil (nevresim, çarşaf, havlu vb.) ürünlerin uygun şekilde temizliğini yaptırarak ve katlanarak saklanmalı, bu işlem sırasında toz ve partikül oluşumuna izin vermeyecek (çırpma ve silkeleme yapılmamalıdır) şekilde kullanılmalıdır. Diğer bezlerin kullan-at olarak tercih edilmesi de önemlidir.

- Odalarda bulunan klimaların üretici firma talimatları doğrultusunda düzenli bakım ve onarımlarının yapılması sağlanmalıdır.

- Konaklama tesislerinde konaklayanlar arasında COVID-19 hastalığı ile uyumlu şikâyetleri (ateşe eşlik eden öksürük veya solunum sıkıntısı) olan kişiler olması durumunda; diğer konuklardan ivedilikle ayrılıp, maske takılması sağlanarak en yakındaki sağlık birimine başvurmaları, kişi ile aynı odayı paylaşanların cerrahi (tıbbi) maske takması sağlanır, eğer olası olguya refakat etmezlerse odalarında izole edilmeleri sağlanır.

- Kişinin başvurduğu sağlık birimi tarafından, İl/İlçe Sağlık Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Birimine ivedilikle bilgi verilir. Bulaşıcı hastalıklar birimi, olası olgu yönetim şemasına göre olguyu yönetir. Temaslılarını saptayarak, temas özelliklerine göre (yakın temaslı, temaslı) gerekli izlem prosedürlerini başlatır.

- COVID-19 tanısı kesinleşen hastanın odası 24 saat süreyle havalandırılır ve boş tutulması sağlanır.

- Çalışanlara eğitim verilerek şu konular vurgulanmalıdır: el temizliği, solunum yolu rahatsızlıklarındaki alınacak önlemler, misafirle yapılacak temas sonrası temizlik.

- Çalışanların düzenli sağlık kontrollerinin yapılması ve gerektiğinde izole olarak çalışmaları gerekmektedir.

Bu noktada misafirlerin alacağı ekstra önlemler de salgınların yayılmasındaki riski azaltabilecektir (cruisecritic.co.uk ve yazarın önerileri):

- Maske, eldiven, doğru dezenfeksiyon malzemelerin yanınızda bulunması,

- Çantaların yatak veya oturma gruplarının üzerine koymak yerine yerde bırakılması,

- Yata bindiğinizde ve gün içerisinde el temizliğinin sıklıkla yapılması,

- Sık dokunulabilecek yüzeylerin, sert yüzeylerin ve banyonun tekrar dezenfekte edilmesi veya mürettebattan bu hizmetin tekrarlanmasının talep edilmesi,

- Sıklıkla kullanılan kumandaların kilitli bir poşete konup kullanılması,

- Yatak üzerinde bulunan dekoratif tekstil örtülerinin kaldırılması ve kullanılmaması,

- Tek kullanımlık terliklerin kullanılması

Pek tabi yaşanılan bu süreç günbegün ve hatta saatlik değişebilmektedir. Seyahat kısıtlamaları tüm turizm kollarının geleceği için belirsizlik yaratmakta. İlerleyen dönemde yat turizmi alanında karar vericilerin uygulama koyacağı düzenleme çalışmaları için adaptasyonun hızlı şekilde sağlanması, kısıtlamaların kalktığı dönemde kalan kısa yaz dönemi için taleplerin doğru değerlendirilmesi için gerekli olacaktır.

Kaynakça

Karakış, G. (2020, 4 25). Kültür ve Turizm Bakanı açıkladı: İşte 2020 model tatil. CNN Türk: https://www.cnnturk.com/turkiye/kultur-ve-turizm-bakani-acikladi-iste-2020-model-tatil adresinden alındı

Konaklama tesisleri için coronavirus’ten korunma ve kontrol önerileri. (2020, Mart 16). Turizm Günlüğü: https://www.turizmgunlugu.com/2020/03/16/konaklama-tesisleri-coronavirus-korunma-kontrol-onerileri/ adresinden alındı

Oliver, D. (2020, Mart 30). Coronavirus genetic material stayed on surfaces for up to 17 days on Diamond Princess cruise, CDC says. USA Today: https://www.usatoday.com/story/travel/cruises/2020/03/24/coronavirus-diamond-princess-cabin-surfaces-contaminated-cdc-report/2905924001/ adresinden alındı

Silverstein, E. (2020). How to Sanitise Your Cruise Cabin in 12 Steps. Cruise Critic: https://www.cruisecritic.co.uk/articles.cfm?ID=3738 adresinden alındı.