Sistan-Beluçistan, yaşam şartları açısından İran'ın en mahrum eyaletleri arasında yer alıyor. Sık sık terör olaylarına da sahne olan bölgede yoğunlukla Sünni Beluçlar yaşıyor.

İran hükümeti, son zamanlarda geliştirdiği Çabahar Limanı projesiyle bölgede işsizliği azaltmayı, Umman Denizi suyunu arıtarak da kuraklığı ve su sorununu gidermeyi hedefliyor. Orta Asya'ya uzanan kara ve demir yolu bağlantısını kapsayan proje, Afganistan ve Hindistan açısından da büyük önem taşıyor.

Beluçların kanaat önderlerinden Sünni din adamı Mevlevi Abdulhamid İsmailzehi, ABD'nin denize sınırı olmayan Afganistan için İran'a yönelik yaptırımlardan muaf tuttuğu Çabahar Limanı'nın önemini değerlendirdi.

Projenin Sistan-Beluçistan eyaleti ve Çabahar kentinin kalkınması için çok önemli olduğunu belirten İsmailzehi, "Sistan-Beluçistan eyaleti, problemlerin ve mahrumiyetlerin olduğu bir bölge. İşsizlik ve fakirlik oranı bölgede çok yüksek. O yüzden Çabahar Limanı, Sistan-Beluçistan'daki mahrumiyetin azalmasına önemli katkı sağlayacaktır." dedi.

Limanın gelişmesi ve buradaki serbest ticaret bölgesinin daha aktif hale gelmesinin bölgedeki insanlara iş imkanı sağlayacağını da vurgulayan Sünni din adamı, "Bölge halkının bu projelere katılması ve farklı konularda deneyim kazanması gerektiğini düşünüyorum. İnsanlarımız deneyim kazanırsa bölgenin kalkınmasıyla paralel olarak yaşam standardı da yükselecektir." diye konuştu.

İsmailzehi, iş imkanlarından yararlanamayacakları endişesi taşıyan bazı kişilerin projeye karşı çıktığını ancak halkın genelinin kalkınma ve gelişmeden yana olduğunu dile getirdi.

"Halkımız güvenliğin sağlanmasında rol oynamak istiyor"

Sünni alim, güvenliğin sağlanması ve istikrarın kalıcı hale getirilmesi için bölge insanına daha fazla rol verilmesini istedi.

Sistan-Beluçistan'ın merkez kenti Zahidan'da 13 Şubat'ta bomba yüklü araçla düzenlenen ve 27 askerin öldüğü saldırıyı hatırlatan İsmailzehi, şu değerlendirmede bulundu:

"Zahidan'daki intihar saldırısından sonra İran ve Pakistan hükümetleri müzakerelerde bulundu. Saldırıların önlenmesi için halkın kendisi de bazı tedbirler aldı. Sistan-Beluçistan halkı, anlayışlı ve bilinçli insanlardır. Halkımız, bölgede güvensizlik ortamı oluşmasını istemiyor. Çünkü güvenlik sorunu, bölgenin kalkınması ve gelişmesinin önünde ciddi zaaflar meydana getirecektir. Halkımız güvenliğin sağlanması ve şehirlerin korunmasında rol oynamak istiyor."

Zahidan'da Devrim Muhafızları Ordusu mensuplarını taşıyan otobüsün hedef alındığı intihar saldırısını "Sünni Beluç halkın haklarını koruduğu" iddiasıyla bölgede faaliyet gösteren Ceyş'ul Adl örgütü üstlenmişti.

Çabahar Limanı

Çabahar Limanı projesine ilişkin anlaşma, 23 Mayıs 2016'da İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani ve Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin katıldığı törenle Tahran'da imzalanmıştı.

Proje, İran'ın güneydoğusundan başlayan Afganistan ve Orta Asya'ya uzanan transit taşımacılıkta kullanılacak kara ve demir yolu bağlantısını içeriyor.

Dünyanın en önemli enerji geçiş hatlarından biri olan liman, İran'ın yanı sıra Hindistan açısından da stratejik öneme sahip.

Çabahar Limanı'na yapılan yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırımın 235 milyon dolarlık bölümünü Hindistan üstlendi. Hindistan, Çabahar Limanı'nda ticaretin artmasıyla, rakibi Pakistan ve enerji hattını emniyete almak için Pakistan'ın Guvader Limanı'nı kiralayan Çin üzerinde üstünlük sağlamayı planlıyor.

Afganistan'ın 25 Şubat'ta Çabahar Limanı'ndan Hindistan'a gerçekleştirdiği ilk ihracat için düzenlenen törende konuşan İran Ulaştırma ve Şehircilik Bakanı Muhammed İslami, "Çabahar Limanı tamamen bittiğinde yılda 77 milyon ton kapasiteye ulaşacak. İran, diğer ülkelerin de katılımıyla bu gelişmeyi hızlandıracak." ifadelerini kullanmıştı.

ABD, Çabahar Limanı'nı İran'a yönelik yaptırımlardan muaf tutmuştu.

Vira Haber