Antarktika’da kışlar uzun, rüzgarlı, karanlık ve genelde de deniz buzunda gizemli delikler oluşacak şekilde geçiyor. Polinya adı verilen bu garip delikler, kutuplarda yapılan okyanus bilimleri çalışmalarının odaklandığı alanlardan yalnızca biriydi.

1970’li yıllardan bu yana varlıkları bilinen bu yapılar, Washington Üniversitesi Okyanus bilim Okulu’nda doktora öğrencisi olan Ethan Campbell’in de araştırma konusu oldu. Campbell, araştırmasında bu yapıların nasıl ortaya çıktığını ve kutupları saran okyanus ekosisteminde nereye oturduğunu açıkladı.

Antarktika’da bu krater benzeri yapılar, hayvanlar için bir dinlenme noktası işlevi görüyor. Buzun altında yüzen foklar gibi canlılar, polinyaları kullanarak hava alabiliyor ve dinlenme şansı elde ediyorlar. Campbell’e göre ise polinyaların bütün işlevi bu kadar değil. Bu yapılar genelde sıcak oluyor, deniz buzunun erimesine ve karbon dioksitin atmosfere karışmasına neden oluyorlar. Bu nedenle de küresel ısınmadaki rollerinin iyice açıklanması gerekiyor.

Polinya yapılarının oluşmasında ise temel olarak okyanustaki iki önemli akıntı katmanı rol oynuyor. Üstte yer alan sıcak katman ile altta yer alan soğuk katman arasındaki etkileşimde, buz tabakasında değişimler ortaya çıkıyor. Normalde yavaş gerçekleşen derin tabaka değişimleri, bu yapılarda oldukça hızlanıyor.

Campbell ve ekibi hala büyük polinyaların oluşum sürelerin arasındaki periyodik farkı ya da neden büyük polinyalar yerine küçük yapılar oluştuğunu açıklamak için çeşitli çalışmalar yapıyorlar. Polinyaları neyin oluşturduğunu anlayabilirsek, bir sonrakinin ne zaman oluşacağını da kestirme şansımız olacaktır.

Vira Haber