Amerika Birleşik Devletleri, İran'dan petrol ithalatı yapan devletlerin Kasım ayından itibaren Tahran'dan alımları kesmesi için girişimde bulunmaya hazırlanıyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan isminin açıklanmasını istemeyen üst düzey bir yetkili, müttefiklerinin İran'dan yaptıkları petrol ithalatını o zamana kadar sıfırlamalarını hedeflediklerini söyledi.

Tahran yönetiminin uluslararası piyasalara petrol satışının kesilmesiyle birlikte azalacak olan küresel arzı karşılamak için ABD'li bir heyetin Ortadoğu'daki diğer üreticilerle görüşmek üzere gelecek hafta Körfez ülkelerini ziyaret edeceğini belirten yetkili, "İran'a akan fonları izole etmeyi ve İran'ın bölgedeki zararlı davranışlarının tümüne dikkat çekmeyi hedefliyoruz" ifadesini kullandı.

Türkiye de etkilenecek

Türkiye, Çin, Hindistan, Japonya ve Güney Kore ile birlikte İran'dan petrol ithalatı yapan başlıca devletler arasında yer alıyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun 2017 verilerine göre Türkiye yıllık ham petrol ihtiyacının yaklaşık yüzde 50'sini İran'dan yaptığı ithalat ile karşılıyor.

Buna göre 2017 yılında Türkiye'nin yurtdışından ithal ettiği 25,7 milyon tonluk ham petrolün 11,4 milyon tonu İran'dan satın alındı.

ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Türkiye'nin de aralarında bulunduğu ithalatçıların İran'a uygulanacak yeni yaptırımlardan etkilenmemesi için gerekli önlemleri alacaklarını kaydetti.

Yetkili ayrıca konuyla ilgili olarak Türkiye'nin de aralarında bulunduğu ve İran'dan petrol ithal eden devletlerin yetkilileri ile henüz görüşmediklerini ancak görüşeceklerini belirtti.

Reuters haber ajansına konuşan petrol endüstrisi analistleri ise İran'ın petrol piyasasından soyutlanması sonrasında OPEC üreticilerinin bu açığı kapatacak üretim kapasitelerinin olmadığını kaydetti.

Nükleer anlaşmadan sonraki 180 gün

ABD Başkanı Donald Trump'ın, İran ile yapılan nükleer anlaşmadan 8 Mayıs itibarıyla çekildiklerini açıklaması sonrası anlaşma hükümlerinin iptalinin yürürlüğe girmesi için gereken 180 günlük süre 4 Kasım'da doluyor.

Washington yönetimi, 4 Kasım itibarıyla İran'a yeni yaptırımlar getirmeye hazırlanırken, Tahran'ın tüm dış ticaret kaynaklarını kesmeyi hedefliyor.

Trump'ın, tarafları arasında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyeleri İngiltere, Rusya, Fransa ve Çin'e ek olarak Almanya ve blok olarak Avrupa Birliği'nin bulunduğu anlaşmadan çekilmesi sonrası diğer imzacılar Tahran ile 2015 yılında ulaşılan mutabakata bağlı kalacaklarını açıklamıştı.

Washington yönetimi, anlaşmadan çekilmesinin hemen ardından Dışişleri ve Hazine bakanlıkları aracılığıyla İran'la ticaret yapan devletlerin ticaret hacimlerinde "ciddi azaltma" yapabilmeleri için bir takım kılavuzlar hazırlamıştı.

ABD aynı zamanda 4 Kasım sonrası İran'la ticaret yapmaya devam eden devletlere ABD Merkez Bankası aracılığıyla yaptırımlar getirebileceği yönünde işaretler verirken, bu tip yaptırımları özellikle nükleer anlaşmanın tarafları arasındaki devletlere nasıl uygulayacağı henüz bilinmiyor.

İran'da ekonomik sıkıntılar

Öte yandan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ülkesinin karşı karşıya olduğu ekonomik darboğazla ilgili olarak tüm İranlılara umutlarını ve hükümete karşı güvenlerini sürdürme çağrısında bulundu.

İran riyalinin hızla değer kaybetmesi nedeniyle Tahran'daki Kapalıçarşı'da hafta başından beri devam eden kepenk kapatma eylemi üzerine televizyondan bir açıklama yapan Ruhani ülkedeki herkesin "el ele vermesini" istedi.

İran Cumhurbaşkanı mevcut sorunlardan dolayı da "düşmanların basın kuruluşlarını" suçladı, ancak bu kuruluşların isimlerini telaffuz etmedi.

Zeybekci: ABD’nin kararları bizi bağlamaz

Öte yandan Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, ABD’nin müttefiklerine yönelik “4 Kasım’a kadar İran’dan petrol alımını sıfırlayın” şeklinde başlattığı girişime, “Bizi ABD’nin kararları bağlamaz” yanıtı geldi. ABD’nin girişimine yönelik haber Reuters ajansı tarafından “bir ABD dışişleri bakanlığı yetkilisi”ne dayandırılarak verilmişti.

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Bakanlıkta düzenlediği basın toplantısında bu haberin hatırlatılarak değerlendirmesinin istenmesi üzerine konuştu. Zeybekci, “ABD Ticaret Bakanlığı kararları bizi bağlamaz. Biz Türkiye’nin çıkarları için uygun gördüğümüz gibi hareket ederiz. Bizi Birleşmiş Milletler Kararları bağlar. Biz ancak BM kararlarını tanırız Dost ve kardeş İran’ın mağdur edilmemesine özen gösterilmesine çalışırız” yanıtı verdi.

ABD’nin çelik-alüminyum kararındaki suçlamalarına tepki gösterdi

Bu arada Nihat Zeybekci, ABD ticaret bakanlığı yetkililerinin, aralarında Türkiye’nin de olduğu ülkelerden çelik ve alüminyum ürünlerine ilave vergi getirilmesi sürecinde Avrupa ve diğer ülkeleri suçlamasına tepki gösterdi.

Vira Haber